Medewerkers helpen omgaan met hun innerlijke criticus

Veel medewerkers worstelen met een innerlijke criticus die hun zelfvertrouwen ondermijnt, hun prestaties belemmert en hun werkplezier vermindert. Deze kritische innerlijke stem kan leiden tot perfectionisme, uitstelgedrag en zelfs burn-out. Als leidinggevende of coach kun je een belangrijke rol spelen bij het helpen van je team om constructiever met deze innerlijke criticus om te gaan. In dit artikel bespreken we hoe je medewerkers kunt ondersteunen bij het herkennen, begrenzen en transformeren van hun innerlijke criticus.

Wat is de innerlijke criticus?

De innerlijke criticus is dat stemmetje in ons hoofd dat ons vertelt dat we niet goed genoeg zijn, dat we fouten zullen maken of dat anderen ons zullen afwijzen. Deze stem is vaak strenger voor onszelf dan we ooit voor anderen zouden zijn. Volgens Frederike Mewe in haar boek >Goed zoals je bent ontstaat deze innerlijke criticus vaak al vroeg in ons leven, gevoed door ervaringen en verwachtingen uit onze omgeving.

De innerlijke criticus heeft grote invloed op hoe medewerkers functioneren. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de mensen denkt dat ze beter zouden kunnen presteren als ze minder onzeker zouden zijn over het maken van fouten. Bovendien piekert een groot deel van de mensen dagelijks uren over hun prestaties en of ze wel goed genoeg zijn - wat enorm veel energie kost.

De innerlijke criticus herkennen

Voordat medewerkers kunnen leren omgaan met hun innerlijke criticus, moeten ze deze eerst leren herkennen. De innerlijke criticus manifesteert zich op verschillende manieren:

• Perfectionisme en hoge eisen stellen aan zichzelf
• Angst om fouten te maken of te falen
• Uitstelgedrag door verlammende zelfkritiek
• Moeite met het ontvangen van feedback
• Constante vergelijking met anderen
• Moeite om complimenten te accepteren

Als leidinggevende kun je medewerkers helpen hun innerlijke criticus te herkennen door gesprekken te voeren over deze patronen en door een veilige omgeving te creëren waarin openlijk over onzekerheden kan worden gesproken.

Praktische strategieën om medewerkers te helpen

Er zijn verschillende effectieve manieren om medewerkers te ondersteunen bij het omgaan met hun innerlijke criticus:

1. Creëer een psychologisch veilige werkomgeving

Een veilige werkomgeving is essentieel om medewerkers te helpen omgaan met hun innerlijke criticus. In een psychologisch veilige omgeving durven mensen zich kwetsbaar op te stellen, fouten te maken en hiervan te leren zonder angst voor negatieve gevolgen. Dit betekent dat je als leidinggevende:

• Openheid en transparantie bevordert
• Zelf het goede voorbeeld geeft door je kwetsbaar op te stellen
• Fouten bespreekbaar maakt en benadrukt wat ervan geleerd kan worden
• Constructieve feedback geeft die gericht is op groei

2. Leer medewerkers hun innerlijke criticus te dempen

Medewerkers kunnen leren om de macht van hun innerlijke criticus te verminderen door bewuste strategieën toe te passen. Sandra Brandt beschrijft in >Klaagvrije Maandag hoe je de innerlijke criticus vóór je kunt laten werken in plaats van tegen je. Enkele technieken die je medewerkers kunt aanleren:

• De criticus observeren zonder ermee te identificeren
• De innerlijke stem een naam geven om afstand te creëren
• Vriendelijk reageren op kritische gedachten
• De innerlijke criticus 'parkeren' door een ritueel
• Bewust kiezen welke gedachten helpend zijn

3. Bevorder zelfcompassie

Een krachtig tegengif voor de innerlijke criticus is zelfcompassie: jezelf behandelen met dezelfde vriendelijkheid en begrip als je zou tonen aan een goede vriend. In plaats van zelfkritiek bevordert zelfcompassie emotionele veerkracht en groei. Je kunt medewerkers helpen meer zelfcompassie te ontwikkelen door:

• Workshops of trainingen over zelfcompassie aan te bieden
• In gesprekken te wijzen op het belang van mildheid naar zichzelf
• Te helpen bij het herformuleren van kritische gedachten naar ondersteunende gedachten
• Mindfulness-oefeningen te introduceren

4. Geef constructieve feedback

De manier waarop feedback wordt gegeven, kan een grote invloed hebben op hoe medewerkers met hun innerlijke criticus omgaan. Constructieve, groeigericht feedback versterkt het zelfvertrouwen, terwijl kritische, persoonlijke feedback de innerlijke criticus kan versterken. Tips voor effectieve feedback:

• Richt feedback op specifiek gedrag, niet op de persoon
• Benadruk sterke punten en groei-mogelijkheden
• Maak feedback concreet en actiegericht
• Creëer een dialoog in plaats van eenrichtingsverkeer
• Geef regelmatig positieve feedback, niet alleen bij problemen

5. Bevorder een groeimindset

Een groeimindset, zoals beschreven door Carol Dweck, helpt medewerkers te geloven dat hun talenten en vaardigheden kunnen worden ontwikkeld door toewijding en hard werken. Dit staat in contrast met een vaste mindset, waarbij mensen geloven dat hun kwaliteiten vaststaande eigenschappen zijn. Door een groeimindset te bevorderen, help je medewerkers:

• Uitdagingen te zien als kansen om te groeien
• Fouten te zien als leermomenten
• Kritiek te zien als nuttige feedback voor verbetering
• Geïnspireerd te raken door het succes van anderen

Praktijkvoorbeelden en oefeningen

Hier volgen enkele concrete oefeningen die je met je medewerkers kunt doen om hen te helpen omgaan met hun innerlijke criticus:

Oefening 1: De innerlijke criticus een stem geven

Laat medewerkers in een veilige setting hun innerlijke criticus beschrijven:

• Wat zegt deze stem precies?
• Wanneer spreekt deze stem het luidst?
• Hoe voelt het als deze stem actief is?
• Waar komt deze stem vandaan?

Door de innerlijke criticus te externaliseren en bewust te maken, krijgen medewerkers er meer grip op.

Oefening 2: De criticus transformeren

Laat medewerkers oefenen met het omvormen van hun criticus tot een wijze raadgever:

• Wat zou een wijze, ondersteunende mentor zeggen in plaats van de criticus?
• Hoe zou je tegen een goede vriend of collega praten die in dezelfde situatie zit?
• Schrijf een brief vanuit deze ondersteunende stem aan jezelf

Oefening 3: Compassievolle brief

Laat medewerkers een brief aan zichzelf schrijven vanuit een perspectief van zelfcompassie, waarin ze zichzelf troost, begrip en aanmoediging bieden voor een situatie waarin de innerlijke criticus actief was.

De rol van leidinggevenden en coaches

Als leidinggevende of coach speel je een cruciale rol bij het helpen van medewerkers om met hun innerlijke criticus om te gaan. Enkele belangrijke aspecten van deze rol zijn:

• Het goede voorbeeld geven door zelf ook open te zijn over je eigen innerlijke criticus
• Een veilige omgeving creëren waarin fouten maken is toegestaan
• Actief luisteren naar zorgen en onzekerheden van medewerkers
• Het bieden van ondersteuning en tools om met zelfkritiek om te gaan
• Het herkennen en benoemen van patronen van zelfkritiek bij medewerkers

Conclusie

Het helpen van medewerkers bij het omgaan met hun innerlijke criticus is een waardevol aspect van modern leiderschap. Door een veilige omgeving te creëren, technieken aan te reiken voor het dempen van de innerlijke criticus, zelfcompassie te bevorderen, constructieve feedback te geven en een groeimindset te stimuleren, help je je team om met meer vertrouwen, creativiteit en werkplezier te functioneren.

Vergeet niet dat dit een doorlopend proces is dat tijd en consistentie vereist. Begin met kleine stappen en vier de vooruitgang. Uiteindelijk zal het hele team profiteren van een werkomgeving waarin mensen milder zijn voor zichzelf en daardoor beter kunnen presteren en samenwerken.